วัดบางกะทิง(กระทิง) ตั้งอยู่ เลขที่ 48 หมู่ 3 ตำบลหัวเวียง อำเภอเสนา จ.พระนครศรีอยุธยา สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย สร้างขึ้นสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนกลาง ประมาณปี พ.ศ. 2230 ในสมัยแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช โดยมีพระยาสีหราชเดโชชัย (ทิป) เป็นผู้นำในการก่อสร้างวัดบางกะทิงแต่ยังไม่ทันแล้วเสร็จก็เสียชีวิตลง ครั้นต่อมาซึ่งเป็นช่วงต้นของแผ่นดินพระเพทราชา พระญาติราชวงศ์บ้านพลูหลวงจึงได้มาสร้างเพิ่มเติมจนเสร็จสมบูรณ์ และได้ตั้งชื่อวัดว่า “วัดใหม่บางกะทิง”

จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2481 ทางวัดบางกะทิงได้ทำการรื้อถอนโบสถ์เก่าเพื่อทำการสร้างใหม่ เมื่อทำการขุดหลุมนำลูกนิมิตเก่าขึ้นมา จึงได้พบพระหลวงพ่อโตอยู่ในหลุมลูกนิมิตจำนวนหนึ่ง พระที่ทางวัดพบจากหลุมลูกนิมิตนี้ ถือเป็นครั้งแรกในการแตกกรุพระพ่อโต โดยทางวัดได้นำพระดังกล่าวออกแจกจ่ายให้กับญาติโยมที่เลื่อมใสศรัทธา และเก็บบางส่วนที่เหลือเอาไว้

ต่อมาช่วงวันที่ 5 ถึงวันที่ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2510 ท่านพระครูพิศิษฐ์สังฆการ (สมบูรณ์อิสิญาโณ) เจ้าอาวาสรูปที่ 7 เกิดอาพาธ มารักษาตัวที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ในกรุงเทพฯ ระหว่างนั้นได้มีคนร้ายใช้กุญแจผีไขเข้าไปลักลอบขุด โดยใช้เหล็กขนาดใหญ่ขุดงัดแผ่นอิฐฐานชุกชีซึ่งอยู่ตอนหน้าของพระประธาน เป็นอุโมงค์ลึกเข้าไปประมาณ 3 ศอก แล้วขนพระเครื่องหลวงพ่อโตซึ่งบรรจุอยู่ภายในนั้นออกมาได้จำนวนหนึ่ง

เมื่อท่านพระครูพิศิษฐ์สังฆการออกจากโรงพยาบาลเพื่อเดินทางกลับวัด ท่านได้แวะซื้อของที่ตลาดบ้านแพนก่อนจะลงเรือกลับวัด จึงได้พบว่ามีผู้นำพระหลวงพ่อโตออกมาวางขายตามแผงพระหลายร้านเป็นจำนวนมาก ท่านจึงเกิดความสงสัยว่าพระหลวงพ่อโตเหล่านี้มากจากไหน เมื่อท่านได้กลับมาถึงที่วัด ได้เข้าไปสำรวจดูในบริเวณโบสถ์หลังเก่า และได้ทราบว่ามีคนร้ายลักลอบขุดพระออกไป ท่านเจ้าอาวาสและกำนันจึงนำความไปแจ้งสถานีตำรวจอำเภอเสนา

ต่อมาเมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2510 ทางวัดได้ทำการเปิดกรุอย่างเป็นทางการขึ้นอีกเป็นครั้งที่ 2 ในคราวนี้ได้ขุดค้นพบพระพุทธรูปจำนวนหนึ่ง กับพระหลวงพ่อโตเพียงอย่างเดียวจำนวนมากเกิน 5 หมื่นองค์ พร้อมทั้งพระสาวกหรือที่เรียกกันว่าพระรักษากรุอีกจำนวน 2 องค์ เป็นลักษณะพระสงฆ์เศียรโล้นไม่มีเกศ นั่งพับเพียบพนมมือเนื้อดินเผา และแผ่นยันต์เนื้อดินเผารูปนกกาสักอยู่ภายในวงกลมโดยมีรูปกลีบบัวอยู่โดยรอบ จากนั้นทางวัดจึงได้เปิดโอกาสให้ประชาชนทั่วไปได้เช่าบูชา ในราคาองค์ละ 50 บาท ได้เงินทำบุญทั้งหมดรวมได้ประมาณ 2 ล้านบาทเศษ

ภายหลังจากที่ท่านพระครูพิศิษฐ์สังฆการ อดีตเจ้าอาวาสวัดบางกะทิงได้มรณภาพลง ในปี พ.ศ. 2512 ทางกรมชลประทานได้นำเรือขุด มาขุดลอกคลองหน้าวัดบางกะทิง โดยได้นำดินขึ้นมากองไว้บนตลิ่งที่หน้าวัด จึงได้พบพระหลวงพ่อโตซึ่งปะปนอยู่ในดินเลนอีกเป็นจำนวนมาก สันนิษฐานกันว่าแต่เดิมอาจจะมีเจดีย์เก่าอยู่บริเวณริมแม่น้ำหน้าวัด แล้วทรุดโทรมพังทะลายลงไปในน้ำ ทำให้พระหลวงพ่อโตซึ่งได้บรรจุอยู่ภายในพระเจดีย์ตกลงไปในน้ำหน้าวัดทั้งหมด 

ลักษณะของพระหลวงพ่อโต กรุวัดบางกะทิง จ.พระนครศรีอยุธยา

ศิลปะพิมพ์พระ : เป็นพระสมัยอยุธยาตอนกลาง ศิลปะขนมต้มประยุกต์ มีอายุการสร้างประมาณ 300 กว่าปี เป็นพระทรงสามเหลี่ยมหน้าจั่วป้อม ลักษณะครึ่งซีกหน้าเดียว มีอยู่ 2 แม่พิมพ์คือ พิมพ์สมาธิและพิมพ์มารวิชัย ประทับนั่งอยู่บนฐานบัวคว่ำบัวหงาย ด้านข้างองค์พระมีลายเส้นลวดเหมือนเส้นรัศมีรอบองค์พระ ลักษณะองค์พระล่ำสันบึกบึน (หลวงพ่อโตของกรุวัดบางกะทิงที่แตกกรุแต่ละครั้ง  ในพิมพ์เดียวกัน แต่รายละเอียดของพิมพ์จะแตกต่างกัน)  บางท่านเชื่อว่าจำลองพิมพ์พระมาจากหลวงพ่อโต วัดพนัญเชิงวรวิหาร ด้านหลังเรียบและมีรอยปาดพิมพ์พระทุกองค์ทั้งพระกรุเก่า กรุใหม่ และพระกรุน้ำ

เนื้อพระ : พระหลวงพ่อโตกรุเก่าและพระหลวงพ่อโตกรุน้ำ  เป็นพระเนื้อดินเผาประเภทเนื้อหยาบ ในองค์ที่ผิวพระยังไม่เปิดหรือองค์ที่สมบูรณ์ไม่บิ่นกระเทาะ จะแลเห็นผิวนอกเป็นพระเนื้อค่อนข้างละเอียด แต่เมื่อผิวพระเปิดแล้วจะเห็นเนื้อในค่อนข้างหยาบ มีเม็ดกรวดผสมอยู่กับเนื้อดินจำนวนมาก  ส่วนพระหลวงพ่อโตกรุใหม่ (แตกกรุครั้งที่ 2 เมื่อปี พ.ศ.2510)  จะเป็นพระเนื้อดินเผาประเภทเนื้อละเอียดมาก  แตกต่างจากพระหลวงพ่อโตกรุเก่าและหลวงพ่อโตกรุน้ำ

ความแตกต่างของพระแต่ละกรุ :

- พระหลวงพ่อโตซึ่งถูกค้นพบครั้งแรกพ.ศ. 2481 จากหลุมลูกนิมิตโบสถ์เก่า (หรือบางท่านเรียกว่า “พระกรุเก่า” หรือ “กรุโบสถ์”) ผิวพระส่วนใหญ่จะไม่เปิดมีความสมบูรณ์เกือบ 100% เนื้อค่อนข้างแกร่ง (บางท่านเชื่อว่าพระกรุเก่านี้สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช)

- พระหลวงพ่อโต ซึ่งแตกกรุครั้งที่ 2 เมื่อปี พ.ศ. 2510 บริเวณฐานชุกชีในพระวิหาร (หรือบางท่านเรียกว่า “พระกรุใหม่” หรือ “กรุวิหาร”) ผิวพระจะสมบูรณ์  พิมพ์พระมีความชัดเจน  แต่เส้นพิมพ์ทั้งหมดรวมทั้งหน้าตาของพระ เส้นจะหนาใหญ่กว่าพระหลวงพ่อโตกรุเก่าและหลวงพ่อโตกรุน้ำ  เนื้อพระค่อนข้างจะละเอียดกว่าพระทุกกรุ ไม่มีกรวดแร่ผสมอยู่ในเนื้อพระเลย หรือมีจำนวนน้อย (บางท่านเชื่อว่าพระกรุใหม่นี้ สร้างขึ้นโดยสมเด็จพระพุฒาจารย์โต วัดระฆัง ในช่วงที่ท่านเจ้าประคุณสมเด็จฯ เดินทางมาจำวัดที่วัดบางกะทิงในสมัย ร.3)

- พระหลวงพ่อโต ซึ่งถูกค้นพบจากการขุดลอกริมคลองหน้าวัดบางกะทิง เมื่อปีพ.ศ. 2512 (หรือบางท่านเรียกว่า “พระกรุน้ำ”) ผิวพระจะเปิดและมีความพรุนมากกว่ากรุแรก อีกทั้งเนื้อพระค่อนข้างยุ่ยยิ่งกว่ากรุแรก เรียกได้ว่าผิวภายนอกเปิดเกือบหมดทั้งองค์  เนื่องจากพระถูกแช่ในน้ำเป็นระยะเวลานาน (เชื่อกันว่าพระกรุน้ำเป็นพระที่สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช)

สถานการณ์พระหลวงพ่อโตในปัจจุบัน  : 

80% ของพระหลวงพ่อโตที่พบเห็นอยู่ทั่วไปในปัจจุบันไม่ใช่พระกรุเก่าวัดบางกะทิง  แต่เป็นพระหลวงพ่อโตที่ขึ้นมาจากกรุวัดอื่นเป็นส่วนใหญ่  หรือไม่ก็เป็นพระหลวงพ่อโตวัดบางกะทิงกรุใหม่ (พระที่แตกกรุอย่างเป็นทางการครั้งที่ 2 เมื่อปี พ.ศ.2510)  หรือที่แย่กว่านั้นก็เป็นพระปลอมยุคเก่าไปเลย  มีเพียง 20% เท่านั้น ที่เป็นพระหลวงพ่อโตกรุเก่าวัดบางกะทิงของจริง  หากท่านใดกำลังแสวงหาพระหลวงพ่อโตกรุเก่าวัดบางกะทิงไว้บูชา  ควรศึกษาให้รู้ลึกรู้จริงเกี่ยวกับเอกลักษณ์และจุดแตกต่างของพระหลวงพ่อโตกรุเก่า วัดบางกะทิง  กับพระหลวงพ่อโตกรุวัดอื่นๆ ให้ชัดเจนก่อนทำการเช่าบูชา  จะได้ไม่เสียเวลาและเสียความรู้สึกในภายหลัง  หากผู้เขียนพอมีเวลาว่าง  จะมาเปิดเผยเกี่ยวกับเคล็ดลับในการแยกแยะระหว่างพระหลวงพ่อโตกรุเก่าวัดบางกะทิง กับ พระหลวงพ่อโตกรุวัดอื่นๆให้ท่านได้ทราบในโอกาสต่อไป.

ที่มา :  แผนที่ภาพถ่ายจากดาวเทียม  วัดบางกะทิง  ตำบลหัวเวียง  อำเภอเสนา  จังหวัดพระนครศรีอยุธยา  โดย Google

https://www.google.co.th/maps/@14.3725417,100.4144679,368m/data=!3m1!1e3